Khoa Quản lý Công nghiệp – Đại học Bách Khoa TP.HCM Địa chỉ: Nhà B10, 268 Lý Thường Kiệt, Q.10, TP.HCM, VN Điện thoại: (84-28) 38650 460 E-mail: [email protected]
Khoa Quản lý Công nghiệp – Đại học Bách Khoa TP.HCM Địa chỉ: Nhà B10, 268 Lý Thường Kiệt, Q.10, TP.HCM, VN Điện thoại: (84-28) 38650 460 E-mail: [email protected]
5.1. Cơ sở lý luận nghiên cứu đề tài:
5.1.1.Nghiên cứu vấn đề theo nguyên tắc hệ thống
Quản lý giáo dục đạo đức thông qua giáo dục trải nghiệm có mối quan hệ biện chứng với nhiều yếu tố khác trong hoạt động quản lý nhà trường, chúng phụ thuộc, tác động lẫn nhau.Đặc biệt trong thời kì đổi mới giáo dục hiện nay, vấn đề nghiên cứu chịu nhiều sự tác động của các yếu tố chủ quan và khách quan nên nó được xem xét như là kết quả tác động của nhiều yếu tố.Tuy nhiên, trong từng giai đoạn, từng thời điểm khác nhau, các yếu tố ảnh hưởng cũng khác nhau. Vì vậy, vấn đề nghiên cứu quản lý giáo dục đạo đức thông qua giáo dục trải nghiệm ở các trường tiểu học quận Thanh Xuân, Hà Nội được xem xét trong mối quan hệ về nhiều mặt.
5.1.2. Tiếp cận lịch sử Luận văn: Quản lý giáo dục đạo đức học sinh các trường tiểu học.
Luận văn nghiên cứu lịch sử phát triển và kinh nghiệm quản lý giáo dục đạo đức, quản lý giáo dục đạo đức thông qua giáo dục trải nghiệm để tìm ra ưu, nhược điểm, vận dụng vào quản lý giáo dục đạo đức thông qua giáo dục trải nghiệm ở các trường tiểu học quận Thanh Xuân, Hà Nội.
Nghiên cứu quản lý giáo dục đạo đức thông qua giáo dục trải nghiệm cần phải xuất phát từ thực tiễn để tìm ra những yếu điểm, hạn chế, khó khăn, thuận lợi và nguyên nhân để giải quyết nhằm nâng cao chất lượng quản lý và đề xuất các biện pháp quản lý giáo dục đạo đức thông qua giáo dục trải nghiệm phù hợp với thực tiễn ở các trường tiểu học quận Thanh Xuân, Hà Nội
5.2.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Tìm đọc, tổng hợp các tài liệu, văn bản liên quan đến quản lý giáo dục đạo đức thông qua giáo dục trải nghiệm và các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động này. Từ đó phân tích, tổng hợp, khái quát hóa vấn đề để xây dựng cơ sở lý luận nghiên cứu đề tài luận văn này.
5.2.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Thiết kế hai loại phiếu hỏi dành cho hai đối tượng là cán bộ quản lý và giáo viên nhằm thu thập thông tin cần thiết phục vụ cho việc phân tích và đánh giá thực trạng vấn đề nghiên cứu.
Mẫu 1: Khảo sát thực trạng đạo đức và giáo dục đạo đức học sinh tiểu học thông qua giáo dục trải nghiệm.
Mẫu 2: Khảo sát thực trạng quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học thông qua giáo dục trải nghiệm và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động này.
5.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu
Thông qua ý kiến của các chuyên gia trong quá trình nghiên cứu lý luận, xây dựng bộ phiếu khảo sát thực trạng. Thiết kế một số câu hỏi phỏng vấn sâu đối với một số cán bộ quản lý, giáo viên ở một số trường tiểu học trên địa bàn quận Thanh Xuân, Hà Nội để làm rõ hơn những kết quả thu được qua phiếu hỏi, đồng thời bổ sung thêm những thông tin cần thiết phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài. Luận văn: Quản lý giáo dục đạo đức học sinh các trường tiểu học.
5.2.4. Phương pháp xử lý thông tin
Sử dụng các công thức toán thống kê, lập bảng,… để xử lý số liệu thu thập, định lượng kết quả nghiên cứu và các nhận xét, đánh giá khoa học. Trong luận văn này, chúng tôi sẽ chủ yếu sử dụng công thức toán học để tính tỉ lệ phần trăm, điểm trung bình.
Học sinh tiểu học ở độ tuổi từ 6-11 tuổi. Đây là độ tuổi các em chuyển tiếp từ thời thơ ấu sang thời niên thiếu, một sự chuyển tiếp rất quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ, giúp các em hình thành nhân cách, năng lực trí tuệ và cả thể chất.
Bước vào lứa tuổi này, các em sẽ có những mối quan hệ xã hội mới bên ngoài gia đình, qua đó, các em sẽ hình thành nên bản sắc cá nhân, đồng thời cũng phác họa được hình ảnh tự thân, hoàn thiện nhân cách cùng với tiến trình phát triển của mình. Tuy nhiên, học sinh tiểu học vẫn còn rất non nớt, chưa đủ nhận thức, khả năng phân biệt đúng – sai,… nên các em luôn cần sự thấu hiểu tâm lý và sự giúp đỡ một cách phù hợp của người lớn, của gia đình, nhà trường và xã hội.
Trong sáu năm đầu tiên của cuộc đời, các em tìm hiểu môi trường xung quanh qua bản năng và các giác quan của mình. Ở giai đoạn tiếp theo, đứa trẻ từ 6-11 tuổi sẽ tiếp cận thế giới thông qua cả lý trí và suy nghĩ. Do đó, đây là độ tuổi của những câu hỏi, trẻ có vô số câu hỏi đặt ra cho người lớn và cần câu trả lời hợp lý, không lấp liếm hay qua loa.
Học sinh tiểu học là tuổi nhận thức cảm tính là chủ yếu.Tư duy của các em còn mang nặng tính trực quan, chú ý thiếu bền vững.Tri giác của các em còn hời hợt, chủ yếu là ghi nhớ không chủ định. Đối với những việc không hứng thú, trẻ dễ đãng trí, khó tập trung.Tuy nhiên trẻ Tiểu học cũng tiềm tàng khả năng phát triển. Nếu biết cách tổ chức hoạt động phù hợp thì trẻ lớp 1 cũng có thể tiếp thu những tri thức khái quát. Về sự phát triển ghi nhớ, đặc điểm nhận thức của học sinh tiểu học là chỉ nhớ những sự kiện có vẻ bề ngoài gây ấn tượng về mặt cảm xúc, những điều được lặp đi lặp lại một cách máy móc. Ở những năm phát triển tiếp theo, sự ghi nhớ máy móc sẽ được thay thế bằng cách ghi nhớ dựa trên mối quan hệ logic với nội dung hơn. Trong quá trình dạy học hay tổ chức các hoạt động, giáo viên cần áp dụng những cách thức riêng để duy trì sự chú ý và tính tích cực nhận thức của các em trong suốt tiết học hay trong buổi hoạt động, phối hợp khéo léo các phương pháp dạy học khác nhau, sử dụng các hình thức trò chơi, tập thể dục giữa giờ,…
Nói tóm lại, các nhà giáo dục cần có hiểu biết về đặc điểm nhận thức của các em, đừng để quá trình nhận thức của trẻ phải diễn ra trong sự mò mẫm, bản năng mà cần hỗ trợ và định hướng cho các em một cách đơn giản, đúng đắn, giúp trẻ phát triển nhận thức hoàn hảo nhất ở lứa tuổi học sinh tiểu học.
Tình cảm là một mặt rất quan trọng trong đời sống tâm lý, nhân cách của mỗi người.Đối với học sinh tiểu học, tình cảm có vị trí đặc biệt vì nó là khâu trọng yếu gắn nhận thức với hoạt động của trẻ em. Khi nói về đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học, vấn đề tình thân, tình bạn,… cũng là một yếu tố rất quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ ở lứa tuổi này. Đối với học sinh tiểu học, tình cảm có vị trí đặc biệt vì nó gắn kết nhận thức với hoạt động của trẻ em.Tình cảm tích cực sẽ kích thích trẻ em nhận thức tốt và thúc đẩy các em hoạt động đúng đắn.
Tình cảm học sinh tiểu học được hình thành trong đời sống và trong quá trình học tập của các em.Vì vậy giáo viên cần quan tâm xây dựng môi trường học tập nhằm tạo ra xúc cảm, tình cảm tích cực ở trẻ để kích thích trẻ tích cực trong học tập. Việc học tập của các em còn bị chi phối bởi yếu tố gia đình, điều kiện địa lý và các yếu tố xã hội khác đòi hỏi nhà trường, gia đình, xã hội cần có sự kết hợp chặt chẽ để tạo động lực học tập cho học sinh.
Đối với trẻ tiểu học, hành vi thực hiện của các em còn phụ thuộc nhiều vào yêu cầu của người lớn. Khi đó sự điều chỉnh ý chí đối với việc thực hiện hành vi ở các em còn yếu. Đặc biệt các em chưa đủ ý chí để thực hiện đến cùng mục đích đã đề ra nếu gặp khó khăn. Đôi khi các em đã có khả năng biến yêu cầu của người lớn thành mục đích hành động của mình, tuy vậy năng lực ý chí còn thiếu bền vững, chưa tạo nên tính cách của các em.Việc thực hiện hành vi vẫn chủ yếu phụ thuộc vào hứng thú nhất thời.
Học sinh tiểu học chưa có khả năng tự lập chương trình hành động, do ý chí chưa được phát triển đầy đủ.Các phẩm chất ý chí như: Tính độc lập, tính kìm chế và tự chủ còn thấp.Trẻ dễ bắt chước hành động của người khác, kể cả những hành động vượt quá sức trẻ, đôi lúc tính bột phát, ngẫu nhiên được thể hiện trong hành động của trẻ. Tuy nhiên ở lứa tuổi này, đời sống cảm xúc, tình cảm của các em khá phong phú, đa dạng và cơ bản mang tính tích cực; tính kiềm chế và tự giác được tăng cường, trạng thái cảm xúc ổn định. Đặc biệt tâm trạng sáng khoái, vui tươi của trẻ tiểu học thường bền vững, lâu dài nên đó cũng là những điều kiện thuận lợi cho quá trình giáo dục